Ogólnopolski Klub Miłośników Opery "Trubadur" Pod Patronatem Programu II Polskiego Radia

TREŚĆ OPERY

AKT 1. Dwór Guido Minore da Polenta. Wesołą zabawę dam dworu przerywa przybycie wędrownego barda. Dziewczęta żartują z podartego stroju przybysza, ten zaś prosi je o sztukę szkarłatu na nową szatę, oferując w zamian kilka pieśni. Bard śpiewa balladę o Tristanie, jednak jego słuchaczki uciekają przerażone przybyciem kilku mężczyzn. Ci wypytują śpiewaka, czy nie został przysłany przez Malatestów i czy nie rozmawiał z nikim na temat Paola Malatesty. Francesca rozmawia z młodszą siostrą Samaritaną o czekającym je rozstaniu; ma poślubić nieznanego, niekochanego człowieka. Rozmowę sióstr przerywają dwórki, które oznajmiają Francesce, że przybył jej narzeczony. Jest to, jak mówią, najprzystojniejszy i najszlachetniejszy rycerz na świecie. Dziewczęta dziwią się, że ich pani płacze, po czym same sobie odpowiadają, że to pewnie z nadmiaru szczęścia. Następuje spotkanie Paola Malatesty z Francescą. Rycerz podaje dziewczynie piękną czerwoną różę – symbol miłości. Francesca przystaje na propozycję małżeństwa, nie wie jednak, że Paolo jest tylko posłańcem, a jej mężem ma zostać jego brat Giovanni.

AKT 2. W Rawennie toczy się wojna między Gibellinami – zwolennikami cesarza, a Gwelfami – zwolennikami papieża. Francesca, już jako żona Giovanniego, przybywa na pole bitwy, by spotkać się z Paolem. Po bitwie zjawia się Giovanni; jest zdziwiony widząc swą żonę na polu walki. Francesca odwraca jednak jego uwagę pytając, czy nie jest spragniony. Służąca przynosi wino. Giovanni po skosztowaniu poleca żonie, aby podała puchar jego bratu, a następnie napiła się sama. Scenę tę przerywa wniesienie oślepionego Malatestina – trzeciego brata, który ostatkiem sił zrywa się, by pędzić za wrogiem.

AKT 3. Dwór Maletestów. Niespokojną Francescę próbują zabawić jej dwórki. Czytając historię Ginewry i sir Lancelota śmieją się z nieporadnego rycerza zakochanego w swej pani. Złości to Francescę, która rozumie nieszczęśliwą miłość, gdyż sama jest jej ofiarą. Aby ukoić swój ból, każe przystroić pałac girlandami i wezwać muzyków. Pierwszy dzień wiosny nie jest jednak w stanie rozwiać jej melancholii. Tylko wierna służąca Samaragdi wie, co przeżywa jej pani. Francesca przypisuje swoje cierpienie napojowi, który po bitwie podała jej Samaragdi, czyni jej za to wyrzuty. Jednak szybko się reflektuje i przeprasza dziewczynę. Ta zaś obiecuje sprowadzić Paola. Następuje spotkanie zakochanych. Razem pochylają się nad kartami opowieści o Ginewrze i sir Lancelocie. Francesca rozmawia z Malatestinem. Gdy dziewczyna odrzuca jego zaloty, ten daje jej do zrozumienia, iż wie o jej romansie z Paolem. Francesca wychodzi, a wzgardzony Malatestino opowiada o swych podejrzeniach Giovanniemu. Ten jednak nie chce wierzyć w zdradę żony, wpada w furię i oskarża brata o pomówienie. Malatestino namawia go, aby zrezygnował z planowanego wyjazdu: Francesca przekonana o nieobecności męża na pewno spotka się z Paolem.

AKT 4. We śnie Francesca wzywa Paola, jest bardzo niespokojna. Dopiero przybycie dwórki Biancafiore, przypominającej Francesce siostrę, uspokaja ją. Do sypialni wchodzi Paolo. Spotkanie kochanków przerywa wtargnięcie Giovanniego i Malatestina. Francesca i Paolo giną z ich rąk.

Piękna muzyka, doskonała instrumentacja a przede wszystkim interesujący temat to największe zalety tej opery. Historię Franceski i Paola, pochodzącą z Boskiej Komedii Dantego, odnaleźć można również w innych dziełach muzycznych. U Dantego kochankowie zostali umieszczeni w drugim kręgu Piekła, a historię swej nieszczęśliwej miłości opowiada przybyszom Francesca. Inaczej niż w Boskiej Komedii, w poemacie Antonio Ghislanzoniego Storiella d’amore narratorem jest Paolo. Muzykę do tego poematu skomponował Giacomo Puccini; pieśń tę można znaleźć na płycie The Unknown Puccini (CBS Masterworks, 01-044981-10). Temat ten zainspirował również Piotra Czajkowskiego, który skomponował fantazję symfoniczną Francesca da Rimini, dedykowaną ulubionemu uczniowi Sergiuszowi Taniejewowi.